Voorgeschiedenis
Voorgeschiedenis
In de afgelopen jaren heeft Quintens intensief samengewerkt met vele partijen in het thema woonlastenverlaging door huurders. Dit is gedaan door een hulpmiddel aan te bieden dat op een eenvoudige manier inzicht en daarmee grip geeft op hun energieverbruik, waardoor zij dit zelf omlaag kunnen krijgen door gedragsverandering. Gebaseerd op een gemiddelde besparing van 5%, dat betekent gemiddeld €60 - €120 voor een huurwoning per jaar. Besparingen kunnen oplopen tot circa €200 per jaar bij grotere huishoudens dan het gemiddelde huishouden van 2,2 per woning of bij huishoudens met een relatief hoog energieverbruik.
Bottom-up vraag naar slimmere meter
De samenwerking begon op verzoek van huurdersverenigingen in de Achterhoek met een communicatietraject rond de implementatie van de slimme meter en hoe de slimme meter een bewoner kan helpen energie te besparen door een eenvoudig schermpje hieraan te koppelen. Dit kreeg een vervolg in Amsterdam in samenwerking met Stichting !Woon. Eind 2016 concludeerden we dat er bij bewoners structureel behoefte was aan eenvoudig hulpmiddel om inzicht te krijgen in het actueel energieverbruik dat ook het meest effectief blijkt te zijn om energiebesparing door gedragsverandering te bereiken. Een dergelijk eenvoudig en onafhankelijk hulpmiddel bleek echter niet beschikbaar te zijn op de Nederlandse markt. Daarnaast bleek de aanschafbereidheid door huurders een probleem. Tegelijkertijd kwam het bericht naar buiten van het PBL dat de energiebesparing als gevolg van de implementatie van de slimme meter beneden de 1% bleef hangen in plaats van de beoogde 3,5%. Op basis hiervan werd in het 10PJ akkoord landelijk afgesproken dat er in plaats van eens in de twee maanden eens in de maand een verbeterd verbruiksoverzicht moest worden verstuurd door de energieleveranciers en dat zij meer inspanning moesten leveren om mensen een energieverbruiksmanager aan te laten schaffen.
Energie Display Alliantie
Er kwam echter geen centraal initiatief om actief de kansen van de slimme meter te benutten voor energiebesparing door gedragsverandering, zoals bijvoorbeeld in het Verenigd Koningrijk gebeurt. Een aantal maatschappelijke organisaties is vervolgens in actie gekomen door het vormen van het EDA-consortium, voluit de Energie Display Alliantie. De Woonbond was één van de partners en trad op namens een aantal deelnemende huurdersverenigingen. Quintens voerde het projectmanagement uit namens het consortium. Doel was om een eenvoudige en onafhankelijke energiedisplay op de Nederlandse markt beschikbaar te krijgen en als launching customer een sneeuwbaleffect te creëren.
Grootschalige onderzoekspilot - positief resultaat
Het resultaat was dat begin 2018 de eerste 1000 energiedisplays naar Nederland kwamen en de verschillende organisaties hiervoor deelnemers hebben geworven en tot en met het najaar 2019 deze bij bewoners hebben geïnstalleerd. Het PBL is de implementatie gaan volgen om inzicht te krijgen in de effecten en de manier van gedragsverandering.
In april 2021 kwamen de resultaten naar buiten in het rapport 'Energieverbruiksmanagers in Nederland'. Hierin wordt een gemiddeld besparingseffect van 2,2 % voor elektriciteit en 6,9% voor gas aangetoond, wat gemiddeld neerkomt op ruim 5% van een gemiddelde energierekening. De belangrijkste verklaringen hiervoor zijn de continue aanwezigheid van een display op een zichtbare plek in de woning en het inzicht in het actuele real-time energieverbruik. De data zijn gedetailleerd genoeg om het verbruik te koppelen aan directe acties: het effect van het uitzetten van apparaten of het lager zetten van de kachel is direct zichtbaar. Ook blijkt dat gebruikers blij zijn met het inzicht en de grip op hun energieverbruik en na een jaar nog steeds op de display kijken en deze graag willen houden.
In het rapport wordt ook het effect van andere onderzochte energieverbruiksmanagementsystemen beschreven. De verbeterde maandelijkse verbruiksoverzichten blijken geen extra besparingen op te leveren en het effect van emailberichten met feedback over je verbruik en het gebruik van apps kon niet worden aangetoond. De analyse is dat het moeten zelf moeten uitvoeren van een extra handeling om inzicht in je verbruik te krijgen (zelf besluiten een rapport of een app te openen) en het weergeven van het historische in plaats van het actuele verbruik de belangrijkste verklaring voor het verschil in effectiviteit geven. Nader onderzoek hiernaar is nog wenselijk, maar vooralsnog is in ieder geval bevestigd dat de aanpak met energiedisplays in ieder geval effectief is en een 'no regret'-maatregel. De investeringskosten kunnen in veel gevallen binnen een jaar worden terugverdiend.
